Haldun Taner Sahnesi'nde Saadet Hanım'ı izledim

 Perde açılınca bir banka şubesini görüyoruz. Dekor çok başarılı. Numara alma makinesinden bankodaki kayan yazılara kadar her şey bütün detaylarıyla düşünülmüş. Sahnede bir müşteri, banka memurları ve güvenlik görevlisi var. Öğle tatili bitmiş, ama şubedeki rehavet sürüyor. Derken sahneye emekli ilkokul öğretmeni Saadet Yurtlu giriyor. Üzerinde kendisine çok yakışan, tam da sosyal konumuna ve yaşına uygun yeşil şık bir elbise var. Saçları sıkıca topuz yapılmış. Herkese “evladım” diye hitap eden, disiplinli, mesleğini yaşam tarzı olarak benimsemiş bir öğretmen kendisi. Aynı zamanda çocuğunun üzerine titreyen bir anne. Bankadaki parasını çekecek ve oğlu Sermet'e hediye alacak. Çünkü Sermet'in o gün doğum günü. Daha bankaya adımını atar atmaz güvenlik görevlisinin laubali ve cahilane davranışlarından rahatsız olan Saadet Hanım “bunlar hep müfredat sorunu, sizleri eğitemedik” diyerek tavrını ve halini belli ederken, bankaya yüzlerinde kadın çorabı olan 3 kişi giriyor ve olaylar böylece başlıyor.

Buraya kadar anlattıklarım zaten oyunun tanıtım broşüründe de mevcut, dolayısıyla oyunu izlemek isteyenlere bir kopya vermediğimin altını çizmek isterim. Gelelim yorumlarıma.

Oyunu izledikten sonra yazarın neyi anlattığını pek anlayamadım.

Geçen sene önermesiz tiyatro metin yazarlığı eğitimi aldıktan sonra, izlediğim oyunlarda hep yazarın asıl anlatmak istediği ana temayı bulmaya çalışıyorum. Ama “Saadet Hanım” da o kadar çok mesaj kaygısı vardı ki, oyundan çıktığımda aklımda kalan şey sadece “ yazarın kafasının çok karışık” olduğuydu. Oyunun tanıtımında özetlendiği gibi eski zaman disiplinlerinden kalma emekli öğretmen Saadet Hanım'ın bakış açısından olaylar anlatılsaydı, “güldüm eğlendim düşündüm” der çıkardım. Ama böyle olmadı. Çünkü son dönemin popüler tanımlaması olan “sübliminal mesajlar” oyunda o kadar çok yer alıyordu ki, açıkçası izleyicilerin çoğunun topluca güldüğü bazı yerlerde ellerim çenemde donuk bir yüz ifadesiyle bakakaldığım çok oldu. Bir karışıklık komedisi olarak kalabilirdi belki oyun, ben de güler eğlenir stres atar çıkardım. Ama öyle değildi...

Oyundaki mesajlar

Saadet Hanım bankadaki çalışanların ya da eylemcilerin beğenmediği davranışları için “işte bunlar hep müfredat yüzünden, okullardaki müfredat değişmeli” mesajını birkaç kere tekrarladı. O sırada salondaki izleyicilerden büyük bir alkış koptu. Oysa “müfredat değişmeli” diyen Saadet Hanım'ın okullarda nasıl bir eğitim sistemi istediğini bilmiyorduk biz seyirciler olarak. Dolayısıyla ben alkışlamadım bu repliği. Çünkü bu sloganvari tekrar edilen mesaj beni hiç ama hiç etkilemedi.

Oyunda solcu eylemciler aşırı derecede karikatürize edilmiş. Tamam silahlı eylemler yanlıştır, elbette şiddet yanlısı değilim ben de. Ama kitap cümleleriyle konuşan eylemcilerin -ki böyle konuşmaları alay konusu edilmiş- bir bildiri yazıp isteklerini dile getirmekten bile aciz olarak gösterilmelerini, grubun başkanının gözlüğünden sarkan etiketi egzajere edilmiş detaylar olarak gördüm. Aynı şekilde eylemcilerin bir konuya karar vermek için oylama yapmaları da abartılarak komedi unsuru haline getirilmiş. Neden? Bir toplulukta karar vermek için oylama yapmak çok mu gülünesi bir durum... Oyunun sonunda “her şeyi sevgiyle çözelim” gibi bir mesaj verildi gibi oldu bir ara ama, açıkçası bu kadar laf kalabalığında çok sönük kaldı bence.

 Işıklar kararıp da son sahnede Saadet Hanım oyuncuların arasına karışarak “biz çocuklarımızdan gözyaşlarımızı sakladık, sonunda kendileri arayıp buldular. Siz çocuklarınıza acılarınızı öğretin ki mutluluğu bulsunlar” dediğinde çok beğendim bu repliği. Ama oyunun bütünüyle ne alakası vardı, yine bağlantı kuramadım...

Muhtemelen yazar Ahmet Levent Pala, dünyaya soldan bakanları eleştirmek istemiş, ama açıkçası kendisinin nerede durduğu da pek belli değil. Bu eleştiriyi yaparken ortak değer olan öğretmenlerden yola çıkmış. Biraz müfredattan dem vurmuş, biraz eğitimsizlikten dem vurmuş, araya görevini kötüye kullanan memur, elemanıyla sevgili olan evli yönetici, sevince evlenmek gerekir klişesi, az biraz da komik unsur ekleyince, sonuna da “sevin, sevilin” mesajını kulağa güzel gelen bir akışla koyunca, dediğim gibi ortaya karmaşık bir oyun çıkmış.

Oyunda en çok Nilgün Kasapbaşoğlu'nu sevdim.

Oyunda Saadet Hanım rolünde oynayan Nilgün Kasapbaşoğlu'nu çok sevdim. Gerek ses tonu, gerek sahne hakimiyeti, gerekse mimikleriyle gerçekten de çok başarılıydı. 200'e yakın oyunda görev yapan, sinema ve dizilerden de tanıdığımız, aynı zamanda çok başarılı bir seslendirme sanatçısı olan Nilgün Hanım'ın performansını ve müthiş enerjisini izlediğim için kendimi şanslı hissediyorum. Siz de eğer fırsat bulup oyunu izlerseniz yorumlarınızı merakla bekliyorum.

Son not; 
Sansürsüz, düşüncelerin özgürce aktarıldığı, tiyatrocuların işten atılmadığı, oyunların yöneticilerin istekleri doğrultusunda seçilmediği ve  doya doya sanatla dolu geçen günler dilerim hepimize...